UMI  Ingvar Stenström, Svedia.
Discurso al 14e Conferentia International de Interlingua.
Focşani, Romania, dominica le 25 de julio 1999.

Estimate Sr.Vice-burgomaestro,
Sr. Secretario general,
estimate representantes del organisationes pro Interlingua
Car amicos!

Le cliché "Romania — insula de latinitate in Europa del est" non es evitabile in iste connexion, proque le movimento pro Interlingua existe gratias al facto historic que il se trova "insulas de latinitate" in multe partes del mundo.

Le continentes de Europa, del Americas, de Australia, de Africa, mesmo Asia — totes ha lor insulas de latinitate: Alcun nationes parla idiomas que es descendentes directe del latino — le altere paises romanic, Italia, Espania, Portugal, Francia, Sudamerica — in alteres como le grande paises anglophone le latinitate constitue un parte considerabile del vocabulario, sed etiam in tote le paises de linguas germanic, slavic e fenno-ugric nos condivide le un con le altere iste tresor commun. In Interlingua le latinitate supervivente ha assumite un forma concrete, le vocabulos e le structuras commun se presenta in un lingua coherente, utilisabile pro communication cultural e practic.

Le Union Mundial pro Interlingua non presenta un lingua artificial, sed le producto de recerca scientific. Gratias a su qualitate de esser comprensibile quasi a prime vista non solmente al 500 milliones del populos romanophone, sed etiam a intellectuales in tote le mundo, Interlingua se demonstrava immediatemente utile pro publicationes scientific.

Hodie se ha assemblate in Focşani representantes de multe paises pro disseminar etiam in Romania le cognoscentia del potential de servicio de Interlingua pro le nove millennio.

In Romania nos incontra un generositate que face calide le corde: le generositate del numerose familias qui da reception in lor casas a multe juvene interlinguistas, e le generositate de Sr. Valentin Gheorghita, le director del Atheneo "Maior Ghe Pastia", qui aperi a nos su magnific establimento.

Turismo pote contribuer considerabilemente al economia de un pais tanto belle e variate como Romania. Scandinavos, per exemplo, viagia in centos de milles pro vider le natura e le monumentos del sud de Europa. Ante duo annos Romania habeva inviate tres excellente ambassadores de turismo a nostre Conferentia in Strasbourg: Florin e Simona Şunel e nostre venerabile prof. Toma Macovei, le autor le plus productive de litteratura original in Interlingua.

Que nos nos trova hodie in Focşani es totalmente gratias a illes!

*   *   *

Como pote nos sperar qualcunque successo pro nostre idea, que multes considera rational e benefic sed irrealistic?

FOCŞANI evoca in me le association de foco (de facto nos sta in iste momento sur terreno vulcanic!) e pro laborar pro un tal objectivo nos besonia le foco interne, le inspiration de un vision, sed nos debe remaner con ambe pedes sur le terra.

Concretemente: Que es nostre objectivos e que pote nos facer pro realisar los?

Desirabile es le introduction de Interlingua

  1. in tanto que practicabile in organisationes trans-national e
  2. como prime lingua estranier in le scholas de tote le statos non-grande ab Scandinavia in le nord in un catena via Estonia, Latvia, Lituania, Polonia, Republica Tchec, Slovachia, Hungaria, Romania, Moldavia, Bulgaria, Grecia, Slovenia etc.

Le consequentias de un tal introduction esserea:

  1. Iste 20—25 statos potera communicar inter se post un studio multo breve e incostose.
  2. Le cives de iste nationes potera communicar con Italia, e tote le populos qui parla espaniol e portugese — 500 milliones, qui comprende Interlingua quasi sin studio previe.
  3. Tote le vocabulario international es utile pro studio del latino e de tote le linguas moderne. Cata singule parolas es "re-cyclabile".
  4. Le facto que multe nationes esserea attingibile per Interlingua — un lingua politicamente neutral e incomparabillemente plus facile que altere idiomas europee — esserea un incitamento al populos de Asia e Africa a apprender Interlingua, e illes haberea le beneficio de apprender le quintessentia del linguas occidental, un vocabulario que es utile pro studios de tote le altere linguas. Interlingua donarea a illes un clave al cultura technologic del mundo occidental.

Nos face le appello a Romania de devenir le pionero, le initiator de un convention inter le statos mentionate pro introducer Interlingua in le curriculos scholar!

Es isto fanatic? Irrealistic?

Irrealistic esserea proponer latino classic, troppo difficile, o un lingua artificial o le multilinguismo que le Union Europee recommenda.

Irrealistic es creder que un Europa unificate poterea functionar harmoniosemente sin un lingua commun. Le Statos Unite de America non haberea existite sin su lingua commun.

"Sed le anglese es de facto in uso 'universal', nonne?" Isto es partialmente ver e isto es assatis bon. Esque dunque "le lingua de Shakespeare, de Microsoft e de McDonald's" non suffice?

Obviemente non:

In le Union Europee le vita es complicate per le uso de dece-un linguas — hodie! — vinti linguas post le elargation del Union ! Il es ver que le diffusion del anglese es utile al communication.

Sed es isto un solution satisfactori? Le hegemonia de un o duo linguas national ha implicationes seriose.

Con le lingua national se obtrude le cultura de iste lingua e si illo es plus forte que le nostre...? Qui debe ceder? Vide le fato del breton in Francia, del gallese in Grande Britannia, del centos de linguas minor in Europa e Africa. Si nos desira que le idiomas national sia le proprietate de nationes culturalmente independente, nos debe supportar Interlingua.

Pro isto nos offere al mundo un solution de multes de su problemas linguistic, nos vos offere un solution realistic, nos vos offere Interlingua — pro le nove millennio, que debe devenir, non como le seculos passate, un era de guerras sanguinose e de cruelitates inimaginabile, sed un millennio de cooperation inter le humanos sur le terra!