Le stato de interlingua
Reporto presentate al 14e Conferentia International de Interlingua.
Focşani, Romania, dominica le 25 de julio 1999.
Car amicos e amicas de interlingua.
Io vole comenciar mi allocution per exprimer parolas de regratiamento al gruppo de activistas romanian, qui, malgrado numerose obstaculos e difficultates, ha succedite a organisar iste Conferentia International de Interlingua. Io crede que certemente io non diminue le meritos del altere personas in le gruppo organisatori, si io mentiona hic specificamente le nomine del juvene femina que on pote considerar como le corde inspiratori, como le axe central de tote le labores de preparation: Simona Şunel! Io lauda su tenacitate e su perseveration pro attinger le melior conditiones, io lauda anque su inventivitate e su intelligentia pro trovar solutiones adequate pro tote sorta de parve e grande problemas.
Ma il pare que le historia se repete cata vice, nam io vide que le phenomeno es characteristic pro le conferentias del Union Mundial pro Interlingua. Il ha sempre interlinguistas qui es preste a facer le labor necessari, a dar lor effortios cento per cento. Io ha constatate iste disposition a render un successo de un conferentia in tote le serie de quatro que ha precedite le actual conferentia e que ha occurrite in le periodo de mi connexion con le movimento de interlingua, le prime vice in Helsingborg in le anno 1991 que esseva le resultato del collaboration perfecte inter svedeses e daneses, in Borne duo annos plus tarde quando un gruppo enthusiastic de nederlandeses ha organisate un septimana superbe in le Casa Blanc, in Praga in le anno 1995 ubi nostre grande amico inventive Jiri Kubinek ha jocate un rolo importantissime, e finalmente anque ante duo annos in le futur capital de Europa, Strasbourg, ubi un diligente equipa francese sub le conducta del infatigabile Alix Potet ha organisate un conferentia inoblidabile de interlingua.
Io rememora hic le perditas personal de nostre movimento, inter illos le morte de duo interlinguistas eminente, Peter Berwick, le cassero fidel desde multe annos del British Interlingua Society, e le professor Waldson Pinheiro, pionero de interlingua in Brasil e autor de diverse libros de interlingua, qui ambes esseva avellite del vita inopinatemente per un insidiose attacco cardiac.
E justo ante alicun dies me ha attingite le triste nova del morte del professor André Martinet, un del ultime directores de I.A.L.A. e dunque un del patres de interlingua. A pena ante un anno le professor Martinet habeva acceptate esser associato distinguite del UMI. Io vos invita a levar vos de vostre sedias e de guardar un breve silentio.......
Un phenomeno importante e constatate sempre plus desde nostre previe conferentia de Strasbourg ante duo annos es le crescente influentia del Internet super le promotion de interlingua. Le Internet que forsan antea habeva inspirate ancora un pauco de timor, non solmente ha intensificate le contactos inter le activistas de nostre movimento, illo ha facilitate anque in grande mesura le possibilitates del publico general de prender cognoscentia de nostre lingua e nostre movimento e de comenciar a usar interlingua.
In le lista de discussiones electronic, INTERLNG, create pro usar interlingua, nos vide continuemente le textos de nove interessatos qui usa interlingua e in certe casos es adjutate per "veteranos" Multes survelia le discussiones durante alicun tempore ante de expedir lor prime message in interlingua al gruppo. Il es ver, Internet ha rendite interlingua plus vivente.
Le contento del sito Interlingua.com que nos ha create in Strasbourg e que es gerite per Paolo Castellina se extende sempre plus con textos informative, didactic e alteres. Il conveni hic de regratiar Paolo pro su effortios continue de ameliorar le sito.
Interlingua.com non es le sol sito que promove interlingua. Inter iste altere sitos io vole mentionar un sito official del Nationes Unite, que contine le traduction in interlingua del "Declaration Universal del Derectos Human". Le traduction que ha essite facite per alicun activistas de interlingua in le Internet, es accompaniate per un breve description de que es interlingua e per le referentia al sito del UMI.
Le UMI ha facite un cambio in su direction.
Le presidente del Consilio Executive del UMI, le professor Leland Yeager ha decidite que post sex annos de functionar in iste Consilio, le momento ha venite pro ille de transferer su function a un altere interlinguista. Il va sin dicer que on respecta le decision de iste interlinguista eminente qui ha servite nostre lingua desde su nascentia in le anno 1951 e le UMI desde su fundation alicun annos postea. Anque le vice-secretario del Consilio Executive, Ramiro de Castro, le tresorero e un del fortias pulsante del Union Brasilian de Interlingua, ha volite retirar se de su posto de commando post sex annos de servicio. Naturalmente on respecta anque su desiro. Desde le anno 1993 io ha collaborate de maniera excellente con ambe collegas. In omne decisiones de importantia illes ha habite lor parte. Io exprime hic mi regratiamento profunde a ambes pro lor bon consilios, lor judicamentos intelligente e lor collaboration amical.
In le mense passate le consilieros general del UMI ha essite informate del decisiones del duo functionarios del UMI. Al mesme tempore io ha submittite a illes le nomines de duo candidatos pro reimpler le vacaturas in le Consilio Executive. Iste candidatos esseva le juvene interlinguista svedese Jesper Olsson pro le posto de presidente del UMI, e le juvene interlinguista brasilian José Silveira da Costa Emerson, cognoscite anque per le breve nomine Ensjo pro le function de vice-secretario.
Jesper Olsson ha 27 annos. Desde septe annos ille es studente in le universitate del urbe svedese Lund, ubi ille studia le russo e le linguistica general. Ante dece annos ille ha facite le cognoscentia con interlingua. Jesper Olsson es vice-presidente del Societate Svedese pro Interlingua.
Anque Ensjo ha 27 annos. In le universitate ille ha studiate le linguas anglese e japonese. In le anno 1996 ille ha graduate baccalaureo in Scientias del Computation. Post haber apprendite interlingua ille ha devenite multo active in diverse listas del Internet, i.a. in le lista INTERLNG, create per Frank Pfaff. Ille ha publicate in le Internet le traduction de un roman brasilian. Ensjo coordina le projecto "Tribuna de Europa", que publica articulos in interlingua destinate al europarlamentarios.
Io pote communicar vos le resultato del votation, al qual ha participate 15 membros del Consilio General. Jesper Olsson ha recipite tote le 15 votos pro, durante que Ensjo ha recipite 13 votos pro, 1 voto contra e 1 abstention. Le conclusion del votation es dunque que le UMI ha un nove presidente, Jesper Olsson e un nove vice-secretario, Ensjo.
Le UMI reuni personas qui es consciente del valor que interlingua pote haber pro le contactos inter homines e inter organisationes e mesmo inter statos. Iste personas essaya de promover interlingua in conversationes con alteres, in articulos de jornales, in programmas de radio e de television. On face lo que on pote facer. Naturalmente isto merita nostre laude e regratiamento. Ma lo que in plure casos manca a un numero de amicos de interlingua non es lor benevolentia, non lor sentimentos de sympathia pro interlingua e pro le UMI., ma le efficacitate de lor actiones, proque sovente illes, non sapiente como involver le collaboration de alteres, non exploita systematicamente un successo initial. Mi pensatas super le ineffectivitate de multe actiones individual me ha ducite al conviction que le UMI deberea esser plus professional in su activitates e in su administration. Sempre plus de personas interessate in interlingua require un certe grado de professionalismo. Le majoritate del homines in nostre societate moderne ha prioritates quanto a lor passatempores. On non vole usar su tempore libere pro scopos que ha un character de troppo de dilettantismo. Ergo il es clar que le publico demanda un plus grande mesura de professionalismo, e si nos non pote livrar le merce, nos perde le interessatos. Un facto regrettabile ma un realitate dur!
Si io pone hic le exigentia de un plus grande professionalismo, io non vole perder de vista le facto que omne officiales in le UMI e in le societates national es voluntarios non professional. Pro possibilisar plus de professionalismo per iste personas non professional, il me pare absolutemente necessari que nos nos organisa ben, que nos fixa bon regulas e disveloppa manieras effective pro haber nostre contactos interne. Nos debe disponer de un systema que activa tote un gruppo de personas capabile e interessate al momento que lor collaboration es necessari pro exploitar un prime successo super un certe terreno.
Cata uno qui vole laborar pro nostre lingua debe realisar se que ille es le facie, le imagine de interlingua e del UMI. Isto require un forte senso de responsabilitate pro le scopo commun. Lo que nos debe evitar a tote precio es que representantes neglige lor carga liberemente acceptate, que per exemplo illes non responde a litteras de interessatos, que in facto illes face nihil.
Felicemente nos vide plure casos de labor de bon qualitate. Le plus recente es forsan le Association Finlandese pro Interlingua establite per le initiativa del presidente Allan Kiviaho, qui anque es multo active in le Internet Le association finlandese esseva registrate officialmente in le fin de maio, duo menses ante que Finlandia prendeva le sedia como presidente del Union Europee durante un medie anno.
Le professionalismo comprehende non solmente le actiones de personas, ma illo concerne anque materiales que on usa pro le divulgation e le apprension de interlingua. Hodie le publico es accostumate a publicationes professional, reclamos in colores etc., nam cata uno qui dispone de un bon computator e printator laser pote fabricar materiales que in lor forma e aspecto pare venir de un imprimeria professional. Pro isto, materiales scribite per un ancian machina a scriber es simplemente considerate non seriose. Le aspecto e le contento de nostre brochures informative, de nostre periodicos, del libros didactic e belletristic que nos publica, debe esser facite secundo le normas de nostre tempore. Un belle aspecto con un miserabile contento plen de errores typographic dara, malgrado le bon intentiones del scriptor, un impression multo negative al publico. Ma anque un bon contento presentate con litteras difficilemente legibile e con un copertura antiquate simplemente non essera legite e in ultra illo dara le mal impression que interlingua es qualcosa de un altere tempore remote. Como vos omnes sape sin dubita, le effortios pro cambiar un impression negative in un impression positive debe esser colossal.
Hodie le publico ha accesso a un enorme quantitate de informationes de tote sorta de subjectos per le radio, per le television, per le Internet, etc.Interlingua debe dunque competer continuemente pro ganiar le interesse e le tempore de iste publico. E in iste competition io non vide altere methodos efficace que methodos professional.
Le conferentia es un occasion unic de haber assemblate defensores de interlingua de plure paises. Le occasion debe esser usate pro discuter actiones destinate al futuro, e lo que es importantissime pro planificar e coordinar concretemente iste actiones.
Il es essential de evitar decisiones vage que omnes oblida duo dies post le retorno in lor paises. Nos debe esser consciente del realitate que exige le execution de planos concrete. Interlingua non essera cognoscite e usate plus si nos reposa e face nihil. Alora io face un appello a cata interlinguista de esser active secundo su possibilitates e de prestar su plen collaboration al actiones planificate. Quando sabbato le 31 de julio iste conferentia va finir, il essera de prime importantia que nos ha in nostre bagage iste planos concrete pro nostre actiones in le futuro proxime.
De novo io vole accentuar le importantia de collaboration inter omne interlinguistas e inter le diverse organisationes national pro interlingua, non solmente pro inspirar le unes le alteres per describer le actiones e initiativas, ma anque pro collaborar multo practica- e concretemente. Io vos da un exemplo. Initiativas del Union Danese pro Interlingua ha habite como resultato que in Danmark un serie de museos ha acceptate de publicar lor brochure principal anque in interlingua. Post consultation con le Union Danese super le melior methodo a sequer, altere societates de interlingua poterea attinger simile resultatos.
Iste conferentia hic in Focşani pote esser le initio de un organisation romanian pro interlingua. Anque le presentia de un gruppo de bulgaros inter nos aperi perspectivas pro le fundation seriose de un societate pro interlingua in Bulgaria. Le organisatores de iste conferentia ha destinate un session special pro explorar le possibilitates pro le establimento de organisationes national in ambe paises.
Anque in le Statos Unite de America on es super le puncto de establir un nove organisation national pro interlingua. Io es multo contente del facto que durante le menses passate un gruppo de interlinguistas american ha discutite in le Internet como crear un tal organisation active american post que le ancian Interlingua Institute in New York ha rumpite su connexiones con le UMI e ha devenite inactive.
Veniente al fin de mi discurso, io vole ventilar in vostre medio ancora un idea que me pare utile pro le bon functionamento del UMI. Io pensa hic al creation de certe parve gruppos constante de labor con cargas specific pro le quales iste gruppos es responsabile. Un tal delegation de cargas poterea ameliorar e intensificar le labores, alleviante le effortios del membros del Consilio Executive. In iste connexion io pensa al creation de un gruppo de duo o tres personas qui es responsabile pro le relationes inter le UMI e le nove organisationes romanian e bulgare, que certemente va besoniar adjuta. Un altere gruppo pote occupar se del relationes inter le UMI e le Consilio de Europa, del qual nos cerca le stato consultative.
Car amicos e amicos de interlingua, io desira a vos omnes un septimana interessante e instructive in un atmosphera de amicitate e de placer, un septimana anque utile e profitabile pro le promotion de interlingua e pro le UMI.