UMI  Pavlinka Manolova, Bulgaria. Discurso al 15e Conferentia International de Interlingua.
Gdańsk, Polonia, mercuridi le 1e de augusto 2001, 17:30 horas.

Le homines evita de pensar a lor sentimentos, illes los oblida o illes fugi de iste sentimentos; illes non monstra lor pensatas e sovente illes non parla lo que illes pensa. E de que illes ha pavor? Il es necessari solmente creder in se mesme, reguardar benevolentemente a se mesme e osar dicer lo que te place, tentar vider le veritate que, malgrado simple, es difficile a tanger.

Isto non es un composition scientific litterari e non ha ulle pretention de esser un analyse litterari. Isto es simplemente mi vista, mi sentimento, le maniera per le qual un filia del seculo XXI ha legite un romance vermente belle del seculo XI — un obra que cata un casa editorial con autoritate in Japon ha editate — isto es Notas sub le cossino de Sei Shonagon.

Nos non pote cognoscer perfectemente nos mesme ante comenciar scriber. Tunc on confronta omne le problemas que le veritates mal comprendite e le puncto de vista restricte pone ante nos. Tu sede, tu vole scriber qualcosa e tu comprende que tu capite es plen de ideas, sed illos es pallide e tu non sape exactemente que forma illos ha e como exprimer los. Si tu scribe finalmente qualcosa, illo te sembla dicite complexemente, illo non es simple e clar. Forsan tu simplemente debe reguardar circum te, como face iste Sei Shonagon, e discoperir le veritates simple pro te mesme, comprender tu proprie aspirationes e lo que te place, o simplemente appreciar le natura.

Nunc vide como Sei Shonagon comencia su Notas:

"Le primavera — le ascension del sol.

Le prime radios de luce designa le contornos del montes sur le celo, e super illos rubesce un micre linea de nubes.

Le estate — le nocte.

Non solmente quando le luna ascende o in le umbras il ha lampyrides innumerabile, il es bon mesmo si solmente il ha un singule lampyride o il ha pluvia.

Le autumno — le descension del sol.

Le sol generose avicina le montes e le corvos vola a lor nidos a tres, a quatro, a duo. E in le alte celo dispare un linea de jeraves e plena le corde de tristessa e dolor suave. E quando le nocte cade — le voce del vento e le cantos del cicadas.

Le hiberno — le matino.

Il es secur que il es bon quando il ha nive o un glacie blanc coperi toto. Sed mesmo si il non ha nive e glacie, il es frigide e le matino tu es pressate de facer foco e tu porta carbones e ligno in le corridor. Il es hiberno — tu lo senti clarmente! Verso le meridie le frigido deveni plus blande e le carbones in le foco deveni un pulvere blanc."

Brevemente, pro le romance io pote dicer le sequente: on dice que mesmo si in Japon durante le periodo Heyan (seculos VIII—XII) on habeva create solmente Genji-monogatari e Notas sub le cossino, isto nonobstante esserea un "seculo auree" pro le litteratura japonese.

Si on essaya determinar con un parola le essentia del cultura Heyan, iste parola esserea esthetismo. Su centro es le palatio — le cortes del imperator e del imperatrice, le homines e le damas del corte.

Le feminas in le palatio de Heyan habeva un rolo absolutemente secundari, illas esseva como un accessorio de stilo al interior. In le melior caso illas esseva solmente un objecto de placer.

E hic appare Sei Shonagon, qui non es multo belle ni multo juvene, sed, in compensation de isto, multo erudite. On ha conservate datas biographic minimal. In le palatio illa esseva appellate Sei Shonagon. Sei es le prime hieroglypho del nomine de su genere Kiyowara; Shonagon es un rango in le palatio significante "consiliero junior del corte". Dunque le nomine que nos cognosce significa "consiliero junior del corte del genere Kiyowara". Sed le facto que nos non sape su ver nomine es plus tosto un practica que un exception. On ha perdite pro sempre le ver nomines de omne feminas — scriptores brilliante del periodo Heyan.

Sei Shonagon es le sexte infante in su familia. Su bisavo esseva includite in le lista del "trenta-cinque melior poetas del periodo Heyan". Su patre esseva cognoscite non solmente como poeta, sed etiam como un del compositores del anthologia poetic Gosen wakaitsu (le medietate del seculo X). Su soror es le autor del obra maestral del diarios lyric Diario de un vita ephemere.

Malgrado non multo belle, Sei Shonagon possedeva un ration considerabile, illa poteva observar e habeva un senso de humor rar pro iste periodo. Su lingua dur la ha producite multe inimicos. "Le plus terribile cosa in iste mundo es saper que le homines te detesta..." — per iste parolas comencia un del capitulos in Notas sub le cossino e isto sona como un mal profundemente acceptate de un persona solitari. Private del condition indispensabile pro cata un dama de Heyan — le beltate physic — illa debe haber essite un persona interessantissime pro poter attraher mesme le plus illustre bellas in le palatio.

Non es clar lo que se passa con illa in le fin de su vita, sed le famas dice que illa deveni monacha e passa le ultime annos de su vita in solitude e oblidate.

Io ha assatis dicite pro le autor e nunc io va contar re le notas. Primo — como io me ha familiarisate con illos. Un amico, cuje opinion sur le films io estima multo, me ha proponite un film con le mesme titulo. Isto esseva un del melior films que io ha umquam vidite. Post un breve tempore io ha vidite in le bibliotheca le libro con iste titulo. Post lo haber legite io non sapeva que dicer. Io esseva si incantate que quando io ha comprendite que io vaderea hic e pronunciarea un discurso de thema que io mesme deberea seliger io ha immediatemente seligite presentar le libro. In general, illo me ha placite con le maniera de sentir, de comprender le mundo.

Es interessante que le Notas es como un encyclopedia de su tempore, in le qual il ha non solmente realitates cultural, sed etiam preciose veritates human que face pensar.

Le mesme Sei Shonagon explica: "Io ha scribite del cosas interessante in le vita, del belle homines que io ha incontrate, in mi notas il ha plure versos..." E vermente nos debe confessar que nihil ha escappate su oculos observator. Le diapason de su interesses es incredibilemente vaste — del ritos nocturne festive al flora e fauna de Japon, del piccante historias de corte al nomines de fluvios, montes, silvas... Sed pro me le plus interessante es le listas como "Cosas que passa in un momento a nostre latere", "Cosas inutile que forsan ha essite belle" o "Cosas difficile a esser dicite a alte voce" etc.

Alicunes de su pensatas es specialmente incantator e educative. Que sentimento de dolor e veritate me ha invadite quando io ha legite le sequente: "Omne colores es belle usque al momento ubi illos dilue!" De facto io ha pensate a me e a mi matre e io ha devenite multo triste.

Io legeva le Notas multo lentemente e solmente un singule phrase esseva capabile de tornar completemente le direction de mi die.

Io ha audite multe personas parlar re le maritage e le loco del femina in illo. Io non va exprimer un opinion personal, sed io va leger vos lo que dice Sei Shonagon:

"Digne de invidia es le damas qui non ha planos pro le futuro e qui, executante su deber marital, cade in le sonio del benesser familiar."

Infra illa scribe:

"Non es extraordinari que quando un dama se marita, su marito la honorifica pro forma, sed in su anima ille pensa, que illa ha perdite su beltate natural."

Como io ha jam dicite, un grande interesse produce le listas de cosas multo differente que Sei mesme compone. A vices le exemplos que illa da face triste. Il ha plure momentos plen de tristessa profunde e de deception. In le lista de "Cosas attristante" on lege: "Camera de nascentia, ubi le infante nascite ha morite".

Inter le numerose costumes e regulas de comportamento que illa mentiona e que es completemente exotic pro nos, on discoperi tales que usque hodie porta le mesme sentimentos, produce le mesme emotiones como ante dece seculos. Per exemplo, in "Cosas odiose" illa scribe:

"Invidiar le alteros sin causa e incessabilemente lamentar se de su proprie vita; parlar mal cosas pro altere homines e cercar le plus parve detalios, e quando qualcuno non vole satisfacer tu curiositate, tu le face plus nigre que un diabolo in tu ira; contar, presentante se como extrememente informate, alicun cosas que tu ha solmente percipite — tal homines es insupportabile!"

E in le fin de "Cosas odiose" illa scribe:

"Tu amante comencia parlar super su ex-marita. Il non es agradabile que ille la lauda, mesmo si isto ha essite ante longe tempore. E imagina como tu va sentir te si ille continua incontrar la! Sed a momentos le parolas pote allegrar te."

De facto, le momentos negative non es le major parte, ben que io ha date multe exemplos disagradabile. Il existe anque episodios agradabile como "Cosas que face le corde batter fortemente" ubi on dice:

"Le corde tremula del sono del pluvia, illo sonia con le vento in le nocte, quando tu attende que tu amante veni."

Ecce un exemplo de qualcosa que face nascer dulce memorias:

"Un littera oblidate, scribite per un persona preciose pro tu corde, que tu discoperi in un die pluviose."

Le tempore nunc non es multe e io non sape como commentar cosas, dicite de un maniera clarissime, dunque il es melior que io vos lege ancora alicun passages interessante.

Un cosa que me place multo — exemplo ab "Cosas inconveniente":

"Un femina qui non solmente ha prendite un marito multo plus juvene que illa, sed etiam illa es furiose quando ille va apud altere feminas."

E proque on es in le estate, io va dicer vos lo que dice Sei Shonagon re le estate: "Pro incontros secrete le estate es le plus conveniente."

E nunc alicun exemplos que, secundo me, illa ha convenientemente determinate como "Cosas que es rarmente incontrate". Isto es un "patre affin qui lauda su filio affin", "matre affin qui ama su filia affin" e "un homine perfecte". "Le amicitia inter homine e femina" es anque includite in "Cosas que es rarmente incontrate" e io lo trova absolutemente ver.

Del "Cosas disagradabile que on debe supportar silentiosemente" il ha tres que es disagradabilissime: "Tu amante es ebrie e repete sin cessar le mesme cosa", "Tu parla re un persona sin saper que iste persona lo audi, post isto tu es in le manos de enorme vergonia" e "Le parentes qui lauda le beltate de su infante informe e fanfarona al alteres le parolas que le infante ha dicite, imitante su voce".

De facto tote lo que Sei Shonagon ha describite in su Notas es vivite e isto los face plus emotionante e veniente directemente del corde.

De su parolas on vide su forte animo e temperamento. Pro le amor illa dice:

"Si alicuno me ama, io vole que ille me ama usque al fin! In caso contrari il non ha senso. Il es terribile esser le secunde o le tertie. Isto es equal al morte! In tal caso il esserea melior que on me invidia e me maltracta! Io vole esser solmente le prime!"

Un forte nostalgia me ha prendite un vice quando io ha legite le exemplo ab "Cosas cuje fin non es visibile": "Le tempore necessari pro que le baby deveni un homine matur". E del "Cosas difficile a pronunciar a voce forte" me ha placite "Tu non sape lo que responder a tu infante que tu considera micre e qui te questiona como un persona matur".

De facto, si il ha cosa que nos ha vergonia de dicer, dunque nos ha vergonia de nos mesme.

Io pensa que convenientemente le "Respecto del filio verso su vetule parentes" es includite in le "Cosas marcate per un magia triste".

Un del lista le plus emotionante es "Le cosas vergoniose". Io va citar duo cosas. Le prime concerne le feminas, tunc amate e nunc lassate a su maritos, tunc amante e nunc indifferente:

"Le feminas difficilemente e dolorosemente vive post le separation con le amato. 'Mi Deo, ille non ha corde!' — illas suffre post haber essite rejectate. E sovente iste mesme homines judica su similes sin considerar lor cruelitate!"

Un altere cosa vergoniose es "Le partes obscur del corde human". Un amica me ha dicite re isto: "Vermente on non sape lo que es celate ibi!"

Multe momentos del libro pote esser parte del vita de cata uno. Ecce un del "Cosas que non ha finite ben":

"Tu parla mal cosas re alcuno, sin pensar lo, e tu infante memora toto e lo repete in le presentia de iste homine."

Un tal cosa es anque:

"Un homine vicin te dice su tristessa e plora, e tu non pote emitter un lacrima, benque tu le consenti cordialmente. Tu audi con oculos triste e tu tenta plorar, sed tu non pote facer lo.

Estranie, proque il ha vices ubi tu non pote stoppar tu lacrimas quando alicuno con facie brilliante te dice su felicitate."

Pro le dies pluviose del autumno io me ha rememorate quando in "Cosas que face triste" io ha legite "Le tristessa le plus grande es facite per pluvias sin fin". Isto es ver!

Sed io ha devenite felice quando io ha legite in "Homines qui suffre" le sequente: "Un homine con duo feminas amantes qui es jelosissime" e "Femina de qual un jelosissime homine es inamorate".

Io ha devenite triste quando in "Cosas inutile que forsan ha essite belle" io ha legite "Un pictor, devenite cec" e "Ante annos — un amante popular, nunc — un debile anciano". Como un "cosa incerte" illa considera "Le homine qui sin pensar es multe noctes lontan de su femina" — e qui non esserea de accordo que isto es un cosa incerte?!

Interessante es anque iste definitiones del "Relationes inter le parentes vicin in le familia que non vive unanimemente" como "personas vicin que sembla lontan" e "Le relationes inter le homine e le femina" como "cosas lontan que sembla vicin."

On surprende le opinion de Sei Shonagon pro lo que debe esser le vita del femina solitari. Hodie le feminas, mesmo solitari, tenta energicamente introducer ordine in su casa, arrangiar toto. Sed Sei Shonagon dice que "Le casa del femina solitari debe esser abandonate e non curate. Il es bon que le muro es demolite, le jardin e le vicos es in herba... Toto in su casa debe parlar de tristessa e solitude."

Sed qual es le "cosas que passa in un momento a nostre latere"? Sei Shonagon dice que isto es: "Nave a plen velas", "Le annos del vita human" e "Le primavera, le estate, le autumno, le hiberno".

Le tempore passa, le stationes torna in su circulo interminabile e illos te carga de dolor inextinguibile. In nostre vita il eveni un massa de cosas, de qual on remarca un parte, e un parte — non, e isto es "Cosas que on non remarca". Shonagon scribe que on non remarca "Le dies, marcate per mal signos" e le facto que "le matres deveni plus vetule".

Un die tu leva le oculos e tu vide un vetule femina qui jam non es le feminetta mobile qui es pressate de facer le cocina o lavar, vider un belle film e sortir le vespere con su amicas etc.

Sic, io continua con le pensatas triste. Iste vice con le cosa le plus terribile in iste mundo, que secundo Shonagon es:

"Saper que on te invidia. Il non ha un tal demente qui lo amarea.

Sed in omne locos — in le familia, in le palatio — unos es amate e alteros non. Isto es le vita — un cosa cruel."

Infra illa dice: "Le amor parental a momentos es cec" e "Le plus grande felicitate in iste mundo es esser amate per tu parentes e per omnes circum te."

Plure cosas pote ornar le homine, sed hodie illos es rarmente incontrate. Sei Shonagon dice que "Le condolentia orna le homine". Ecce ancora su parolas:

"A prime vista nos es difficile dicer a alicuno qualque parolas agradabile, sed le homines lo face si rarissime!

De facto non es multes illes qui ha simultaneemente un talento e un bon corde. Io pensa que illes deberea esser plus."

Sed que nos fini con le cosas triste. Pro me es multo amusante quando io lege in un vetule libro un cosa como "secundo le feminas, le homines es..." Sed, si lo que on ha dicite es ver, tu comprende que il ha cosas que non cambia. Ascolta lo que es scribite in le Notas:

"Del puncto de vista feminin le homines es creaturas multo estranie. In alicun momentos illes ha voluntates incredibile. Il ha per exemplo homines qui non presta attention a bellas perfecte in favor de feminettas informe".

Ecce ancora qualcosa interessante e multo ver:

"Si tu discoperi un tracto notabilemente belle in le facie de un homine, tu va continuar contemplar lo mesmo si tu lo vide sovente. Con le picturas non es sic. Si tu los contempla longe tempore, in un momento tu non los amara plus. Qui presta attention al picturas in su proprie casa?

Ah, que interessante es le facie del homine!

De facto, mesmo in le cosas minus belle nos pote discoperir qualcosa belle. Sed lamentabilemente de tempore in tempore nos trova imperfectiones mesmo in le bello."

Nonobstante isto le mundo ha su magia, le vita — su incantamento e un tassa de speros. In momentos difficile tu bassa le capite, e tu besonia un fortia si parve pro continuar! Ascolta lo que dice Sei Shonagon:

"In alicun momentos iste mundo me deprime e fatiga! Io pensa que io non poterea supportar plus, io vole evader me lontan, ubicunque isto esserea... E postea io recipe un papiro fin de Michinoku o simplemente un qualcunque papiro fin e blanc e io decide que le vita non es si mal... Si il arriva in tal dur minutas disinveloppar un nove tapete e reguardar le figuras nigre in le linea blanc que lo circumfere, mi appetito de viver retorna e io comprende que io non pote quitar iste mundo..."

Alora, nos es in le fin. Io vos ha conducite brevemente per le melior momentos del "Notas sub le cossino", le notas personal del dama de corte japonese del periodo de auro del litteratura de Japon. Io non pretende haber dicite le veritate absolute pro cata un homine. Io dice solmente que isto es mi veritate e io spera que vos pensa super illo. E pro finir io va leger vos le fin del Notas de Sei Shonagon:

"Io ha componite iste notas pro me, celate in le silentio de mi casa. Io ha scribite super toto que io ha vidite, que ha facite tremular mi corde. Io non ha tentate celar nihil e io ha sinceremente monstrate ibi pensatas e mi anima. Io ha comprendite que isto pote offender alicun personas e pro isto io zelosemente celava mi notas. Sed lamentabilemente io non ha potite guardar los solmente pro me. Sin voler illos ha comenciate a circular.

Sed io los ha facite pro me mesme. Io ha scribite super toto que ha venite in mi capite. Io non ha mesme pensate de comparar mi effortios con le obras ben cognoscite. Sed il es estranie que io ha ganiate anque laudationes. Forsan io non debe esser surprendite. Sempre il habera homines a qui place lo que alteres non ama".

Le texto original in japonese de Makura no sōshi pote esser trovate a:
http://etext.lib.virginia.edu/japanese/sei/makura/index.html