Interlingua 2001: Le cartotheca de IALA

Le blau cartotheca de IALA

Dece-un empleatos laborava in tres locales in New York pro registrar le vocabulario international, plus tarde interlingua.

Per Thomas Breinstrup

Esseva annos ante que le computator esseva inventate - e facite popular. Le enorme labor lexicographic del IALA al adresse 420 Lexington Avenue, New York 17, N.Y., dunque esseva facite per mano.

In julio 1946 le professor al universitate Sorbonne in Paris, dr. André Martinet, esseva prendite a New York pro ducer le recerca interlinguistic presso IALA con 12-15 linguistas e philologos. Esseva sub le gerentia de Martinet que le sondages pro un fixation final del apparentia del nove lingua esseva facite.

Martinet summarisava como gerente de IALA le labor del organisation assi:

"Nostre scopo non es ‘producer' un nove lingua international ma de presentar le vocabulario international standardisate in su forma le plus general con solmente tal complementos de parolas que es supportate per linguas natural. Nos crede que iste lingua auxiliar essera un lingua cuje uso passive (lectura e ascoltamento) non debe demandar ulle apprension in avantia quanto a usatores educate del linguas europee in ulle parte del mundo."

Le officios de IALA consisteva de tres locales con in toto 11 empleatos qui habeva assatis a facer. Quasi toto esseva pagate per Alice V. Morris. André Martinet describe su impressiones assi:

"Quando io in julio 1946 arrivava a New York, A. Gode esseva le chef de un medie dozena de romanistas professional; in iste circulo non esseva parlate de facer un lingua; omnes refusava tal cosas; lo que on faceva esseva extraher le vocabulario international secundo certe regulas dictate per Gode con le intention de extraher un prototypo etymologic. In un camera vicin sedeva Hugh Blair, qui solmente dependeva de Mrs. Morris, e exequeva conscientiosemente e resolutemente su labor interlinguistic. Mrs. Morris schematisava vermente; Blair essayava attinger un synthese del natural e del schematic. Mi arrivata non cambiava le minimo le activitates del gruppo Gode, e mi contactos esseva primarimente con Mrs. Morris e Blair. Totevia, Mrs. Morris acceptava mi appunctamento como director del interprisa, e Gode deveniva vice-director. Le vocabulario, extrahite per su gruppo, esseva recognoscite como puncto obligatori de partita pro omne ‘variantes' del lingua de IALA."

Traduction del capitulo "Et sandt ordkløveri", paginas 29-36, ab "Ud med sproget!" per Thomas Breinstrup, Dansk Interlingua Union, 1991, ISBN 87-89445-08-2.

Un altere carta de IALA, describente le familia del parola scale.

FACTOS

Secundo le suisso Ric Berger, le costo total del labor de IALA inter 1924 e 1951 esseva equal a 3,5 milliones de francos suisse - in precios de 1951.