Un fusion frigide
deveniva Panorama

Le periodico le plus moderne e ambitiose. Assi ha essite appellate Panorama que appareva como le resultato de un fusion in 1987. 2.184 paginas plus tarde le magazin continua a activar, acclarar e inspirar per informationes international in interlingua.

Per Thomas Breinstrup

Le si-nominate "fusion frigide", discoperite per scientistas ante alcun annos, liberava un enorme portion de energia. Le apparition del prime edition de Panorama in januario 1988 anque esseva le resultato de un "fusion frigide", e illo ha liberate un energia enorme pro interlingua.

In le primavera de 1987, "Currero", le organo official del Union Mundial pro Interlingua (UMI), perviveva un crise redactional. Isto revitalisava le idea de fusionar Currero con le bimensual Heraldo de Interlingua, editate desde 1981 per le supra-signate – un idea que le gerente del Servicio de Libros, Frits Goudkuil, durante multe annos habeva presentate pro unir le fortias e crear un grande magazin unic. Le administration esserea facilitate, e le abonatos solmente besoniava pagar un vice pro reciper toto in un magazin, combinante le melior partes de Currero e Heraldo, a saper le aspecto professional e seriositate de Currero (facite per un imprimeria professional) con le novas general, le novas del diffusion de interlingua e le "legieressa" de Heraldo (redigite per medio de un – bon – machina a scriber).

Information international in interlingua

Le discussiones in le consilio del UMI iste primavera de 1987 finalmente persuadeva le supra-signate del avantages de un grande magazin. Le 9 de junio esseva assi presentate al consilio le schizzo confidential de un fusion del duo magazines in un nove periodico con le titulo de labor "Panorama – information international per interlingua". In le schizzo le objectos de Panorama es describite assi:

"1) Un periodico de novas que on normalmente non trova in altere publicationes, utile pro interlinguistas e non-interlinguistas con interesse pro un cultura international;

2) Anello de ligation inter le interlinguistas del tote mundo sin que le magazin deveni le publication official pro un secta. Un qualcunque persona casual debe haber uso de illo.

3) Periodico presentabile e informative propagante interlingua, apte pro esser date a nove interessatos como un exemplo de como usar interlingua."

Il habeva dubita del formato: A4 o A5? Cata edition esseva fixate a 24 paginas omne duo menses. Le consilieros fortemente voleva mantener le aspecto professional con "ver typographia".

Lunedi le 27 de julio 1987, le 8-ve Conferentia International de Interlingua in Paris votava in favor del fusion. Le prime Panorama debeva apparer in januario 1988. Isto dava tempore pro clauder ambe magazines existente, establir un nove redaction, fixar le layout, acclarar le composition graphic-technic e apprestar le Servicio de Libros como imprimitor e expeditor del nove magazin.

Un equipa redactional se establiva. Le problema le plus grande deveniva le production technic pro assecurar le aspecto professional. Bent Andersen, administrator del UMI a ille tempore, livrava a un firma dischettos computatorial con omne textos. Ci on los imprimeva per un impressor a laser. Pois tote le magazin esseva arrangiate per cisorios, glutine e montage manual ante de esser inviate a Nederland pro impression.

Acclarar, activar e amusar

In januario 1988 le lectores del nove periodico legeva sur le copertura: "Benvenite al plus moderne periodico in interlingua!" Panorama esseva appellate "le plus ambitiose periodico in interlingua" e describeva in su prime editorial como su scopo esser "un fonte de inspiration e un fonte con omne sortas de lectura in interlingua". In edition duo ab martio-april le thema esseva reformulate in le parolas "acclarar, activar e amusar".

Un pagina historic tractante le historia de IALA e le associationes national, publicante documentos ancian etc. esseva in le plano initial; isto veniva solmente plus tarde, ma Panorama ha sempre emphasate le documentation historic de interlingua. Le grande avantage es poter publicar pecias del historia in varie editiones a fin que on plus tarde pote colliger le pecias in le grande puzzle. Anque un schizzate pagina de hobby con receptas de cocinar, informationes super le jardin/le flora, etc. non se realisava.

Le reactiones al prime edition esseva numerose ... e positive. Le carga de plenar non 24 ma 28 paginas in cata edition require bon collaboratores diligente. Isto poco a poco se adjustava, ma le plus importante esseva quando Panorama poteva finalmente esser producite preste pro publication in le manos de Bent Andersen, gratias al impressor a laser que le UMI comprava pro diminuer le costos.

Al 50-esime anniversario de interlingua in januario 2001, le lector fidel ha desde januario 1988 recipite 2.184 paginas in interlingua in 78 editiones. Le grande distantias inter le redaction, casa editorial e lectores ha significate que Panorama non ha apparite punctualmente in le initio de omne duo menses. Ma solmente un vice Panorama ha essite tanto in retardo que le edition appareva in un altere mense que ille duo indicate sur le copertura.

Le contento e layout ha cambiate multo. Le technica moderne ha date sempre plus de possibilitates de developpar le aspecto graphic. Le spatio limitate del formato practic A5 non presenta un pluralitate de graphic solutiones excitante.

Capturar e activar le lectores

Un idea basic del Panorama es utilisar le rete mundial de lectores e correspondentes pro publicar articulos non trovate in le jornales quotidian ma que concerne un publico global. Panorama ha publicate centos de tal articulos, interviews, novas, recensiones etc., mesmo citate in jornales o revistas national. Le prime annos Panorama comprava material ab le jornal britannic Daily Telegraph; il deveniva clar, totevia, que le correspondentes livra articulos plus apte pro Panorama, original in interlingua. Le redaction anque ha collaborate con varie jornales e revistas polonese.

Le numero de abonatos es le puncto critic – e abonatos non pote jammais esser troppo numerose. Per le abonamento duple e triple le abonato paga pro respectivemente duo e tres exemplares de cata edition ma recipe tres, respectivemente cinque a utilisar pro bibliothecas public, redactiones local etc.

Desde januario 1996 le capite del magazin - originalmente designate per Harry W. Holm, le granpatre del redactor - esseva cambiate como parte del modernisation. Le contento ha omne le annos habite un tendentia troppo concentrate sur Europa. Ma, gratias al diffusion de Internet, nove correspondentes ha assecurate un diversitate geographicamente plus global, plus secundo le scopo redactional.

Un successo curiose esseva le requesta de mini-sagas, parve historias narrate in precisemente 50 parolas, secundo un idea britannic. Le mini-sagas se developpava in un parve subcultura de interlingua, publicate sur le paginas litterari. Illos existeva durante plure annos ma debeva cessar, proque le redaction recognosceva que il es difficile trovar materiales litterari de alte qualitate, quando on ha solmente poc paginas a su disposition in cata numero.

Le popularisation de Internet non ha essite un concurrente, plus tosto un collaborator, a Panorama. In 1999, le redaction aperiva un sito in Internet, ubi le novas de interlingua es presentate in forma concise e breve. Alora on pote esser inspirate a abonar se al magazin pro leger le novas plus in extenso. Le communication rapide per e-posta anque inspira plus de correspondentes a contribuer plus sovente con novas e articulos.

Sol magazin del mundo sin budget

Panorama ha ancora un latere curiose – invisibile. Illo es probabilemente le sol magazin del mundo sin un budget: le redactor paga tote expensas al porto postal de su proprie tasca, le co-redactores solmente recipe gratias, le contributores recipe litteras de gratias, le photographos non es pagate, le illustrator labora sin pagamento, le typographo non mesmo habera pagate su cigarrettas. Le motto del redaction? "Gratis, gratias!"

Panorama es hodie un ben functionante revista international, registrate in omne possibile bases de datos e inviate omne duo menses a lectores sur cinque continentes. Le debatto regrettabilemente non reflecte iste facto, ma isto es a ameliorar. Al altere latere, Panorama ha liberate multe energia in le interlinguistas, inspirante les a activitates e labor pro interlingua per le articulos, reportages, interviews, novas, recensiones ... e simplemente su mer apparition durante ora 13 annos.

Le frigide fusion ha significate calide supporto.

Isto es un version revidite de un articulo publicate in Panorama, januario-februario 1997, al 10-me anniversario.

Revidite: 2006-12-29
  

Redaction: Th. Breinstrup, Ingvar Stenström e Jesper Olsson
Copyright © 2001-2007 Union Mundial pro Interlingua